مزایا و معایب استفاده از کودهای شیمیایی

از امتیازات کودهای شیمیایی، قیمت ارزان، استفاده راحت و آسان،کسب درآمد کاذب کوتاه مدت بی عنایت به فرسایش سرمایه اصلی که همان خاک و مواد آلی آن است.

رواج بیماری ها و آفات گوناگون مانند رواج آتشک گلابی در باغ های گلابی کرج و قزوین، نماتد در مزارع چای و حتی شانکر مرکبات در جنوب کشور اغلب به دلیل استفاده بی رویه کودها هستند.

دیدگاه بانک جهانی در خصوص استفاده کودهای شیمیایی در ایران می تواند نشان دهنده استفاده بی رویه کود در کشور ما باشد که به شرح زیر است:

پخش نابرابر کودهای شیمیایی، بخش خصوصی جایگاهی ندارد (ارتقای قسمت خصوصی و مهیا کردن توان رقابت فعالانه، به وجود آوردن یک مکان تجاری و حقوقی درست و قرار دادن یک خط مشی ماندگار و فعال از سمت دولت جهت ارتقای مشارکت بخش خصوصی)، نظام قیمت گذاری باعث اسراف در استفاده کود شیمیایی می شود، همچنین عدم هماهنگی و تعادل میان کود شیمیایی در دسترس و کودشیمیایی لازم، نشان ضعف در استفاده کود است.

تجارب دیگر کشورها در کنترل استفاده کود شیمیایی این امکان را فراهم می کند که به استفاده متعادل کود در کشور کمک کند که در اینجا به دو مورد اشاره شده است: در انگلستان تولید گندم در هر هکتار در تقریبا ۷.۵تن تثبیت شده و تولید بالا تر از آن را وزارت کشاورزی تنها به خاطر مسایل زیست محیطی منع شده است.

انواع کودها و مزایا و معایب

 سولفات آمونیم:

ایرادات:

کم بودن درصد مواد خوراکی آن که حمل و نقل آن را با  مشکل مواجهه می کند. عدم توان استفاده در سیستم آبیاری تحت فشار به خاطر گرفتگی نازل ها (ترکیب سولفات با یون کلسیم و تشکیل گچ) .

امتیازات:

کمتر از دیگر کودهای ازته مانند نیترات آمونیم از خاک شسته می شود، سولفات به غیر از خاصیت اصلاح کنندگی خاک به گیاه جذب می شود. سولفت آمونیم مطلوب ترین کود ازتی جهت خاک های قلیایی و آهکی ایران است چرا که هم اسیدزا می باشد و هم حاوی  میزان گوگرد به عنوان ماده خوراکی می باشد.

نیترات آمونیم:

 ایرادات:

نمگیر بودن، کلوخه ای شدن، احتمال منفجر شدن در زمان انبار، نیترات آمونیم را نباید در کنار مواد روغنی قرار داده شود. همین طور به خاطر جذب رطوبت، درب نایلونی کیسه ها باید بسته باشد .

امتیازات:

درصد تلفات تصعید به شکل آمونیم کمتر از اوره می باشد چرا که آنیون محافظت کننده آن (نیترات) نیرومند تر از کربناتی (آنیون)  است که در اوره موجود می باشد.  این کود بیشتر برای درختان استفاده می شود چرا که شامل دو یون قابل جذب (نیترات و آمونیم ) است که بر استفاده اوره ارجحیت دارد. در مراتع و مزارع به خصوص در مناطق سردسیری، استفاده نیترات آمونیم بر اوره (در صورت تقسیط) برتر است. نیترات آمونیم را نمی شود در شالیزارها به کار برد چرا که  نیترات سریعا شسته شده و برنج به نیترات احتیاج ندارد .

پس به طور کلی می توان معایب و مزایای کود های شیمیایی را به شکل زیر دسته بندی کرد:

مزایای کودهای شیمیایی

-قیمت ارزان

-مقدار بازدهی و مرغوبیت زیادتر

-ترکیبات دقیق مواد مغذی

-استفاده کم خرج و راحت

-سبب جبران فقدان خاک در مناطق خشک می گردد

-کودهای شیمیایی سولفات آمونیم در قیاس به سایر کودهای ازته کمتر مورد آب شویی قرار می گیرند.

امتیازات کود شیمیایی نسبت به کود حیوانی:

کودهای شیمیایی قسمت زیادی از  نیاز گیاه به غذار را برآورده می‌کنند. که برای بهتر شدن حاصلخیزی خاک، بالا رفتن بازدهی محصولات به کار برده می‌شود. همین طور ایرادات و زیان های کودهای حیوانی را هم ندارند.

ایرادات کودهای شیمیایی

-وارد شدن نامتعادل عناصر سمی با کودها به زنجیره غذایی انسان

-زیاد شدن بیماری‌های ناشناخته، انواع سرطان‌ها و ناهنجاریهای ژنتیکی

-افزایش خطر به بیماری‌های پارکینسون، پوکی استخوان

-نابودی منابع نسل‌های آینده

-آلودگی‌های زیست‌محیطی

-آلودگی آب‌های زیرزمینی

-تغییر pH خاک

-مصرف بلند مدت از آن می امکان دارد سبب از بین رفتن خاک شود.

راهنمای گزینش کود شیمیایی مناسب

کودهایی که امروزه در بازار  وجود دارند در بردارنده هر سه عنصر مهم  لازمه ی  رشد گیاه هستند و اصطلاحا به آنها کود کامل می گویند. حتما برای شما هم اتفاق افتاده است که زمان خرید این سبک از کودهای شیمیایی بر روی بسته بندی آن در بخش اطلاعات نوع کود، ترکیب درصد آن را به شکل سه عدد پشت سر هم دیده اید. این اعداد در اصل به ترتیب نشان دهنده مقدار عناصر نیترون ، فسفر و پتاسیم موجود در آن کود است و شما با دقت به نوع احتیاج گیاه خود این امکان را دارید که کود شیمیایی مناسب برای گیاه را با دقت به این اعداد خریداری کنید.

منبع