پرکاری، کم‌کاری، علائم و راه‌های پیشگیری و درمان

بدن انسان را می‌توان به یک سیستم بسیار پیچیده تشبیه کرد که از اجزای مختلف تشکیل شده و هر یک از آن‌ها هم وظایف خاص خود را دارند. در این بین یکی از اجزای مهم بدن غدد هستند. غده‌هایی که در قسمت‌های مختلف بدن وجود داشته و هر یک کار مخصوص به خود را انجام می‌دهند. غده تیروئید یکی از مهم‌ترین غدد بدن است و اهمیت آن به دلیلی این دلیل موضوع است که این غده هورمون‌های زیادی را تولید کرده و وارد جریان خون می‌کند. هر یک از این هورمون‌ها هم نقش و جایگاه خاصی در بدن دارند.

بنابراین تمام هورمون‌های تولید شده توسط تیروئید مهم و حیاتی هستند. در برخی موارد عواملی سبب می‌شوند تا تیروئید به میزان زیادتر یا کمتر هورمون تولید کند که به هر دو حالت اختلال تیروئید گفته می‌شود. بیماری‌ های مختلفی در مورد غده تیروئید به ثبت رسیده از جمله کم کاری تیروئید، پر کاری تیروئید، بیماری تیروئیدیت و تیروئیدیت هاشیموتو. در این مقاله به توضیح بیشتر در مورد علائم تیروئیدو درمان قطعی تیروئید پرکار می‌پردازیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد اینکه علائم تیروئید چیست با ما همراه باشید.

غده تیروئید چیست؟

در تعریف تیروئید باید گفت یک غده کوچک به ابعاد 5 سانتی‌متر است که زیر پوست گردن دقیقاً پایین سیب آدم قرار دارد. این غده به طور متوسط 20 تا 60 گرم وزن داشته و توسط دو کپسول فیبری پوشانده شده است. کپسول بیرونی آن به عضلات جعبه صدا و همچنین به بسیاری از عروق و اعصاب اتصال دارد. ظاهر غده تیروئید را می‌توان به پاپیون تشبیه کرد و این شباهت ظاهری به دلیل این است که غده تیروئید دارای دو قسمت بوده و این دو قسمت از وسط به یکدیگر متصل هستند. بین کپسول داخلی و کپسول خارجی غده تیروئید یک بافت همبند شل وجود دارد، در نتیجه غده تیروئید می‌تواند جابجا شود و هنگامی که شخص غذایی را قورت می‌دهد غده تیروئید جابجا می‌شود.

لمس غده تیروئید کار آسانی محسوب نمی‌شود، اما در بیشتر موارد اختلالات تیروئید این غده را بزرگ کرده و به این ترتیب تشخیص آن برای پزشکان آسان‌تر می‌شود. به هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید، هورمون‌های تیروئیدی می‌گویند. کار اصلی این هورمون‌ها هم کنترل سرعت عملکرد‌های شیمیایی بدن است. نحوه تأثیر‌گذاری این هورمون‌ها بر روی متابولیسم بدن به دو صورت است:  هورمون‌های تیروئید بر روی تمام بافت‌های بدن تأثیر گذاشته و از این طریق سبب تولید پروتئین شده و بر روی متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارند یا اینکه میزان اکسیژنی که سلول‌ها مصرف می‌کنند را افزایش می‌دهند.

در نتیجه هورمون‌های تیروئیدی بر روی بسیاری از فعالیت‌های حیاتی بدن نظیر ضربان قلب، رشد، باروری، هضم، سرعت چربی سوزی و. . مؤثر هستند. هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید عبارتند از: ‌تری یدوتیرونین، تترایدوتیرونین و کلسی تونین.   هورمون‌تری یدوتیرونین به هورمون T3 مشهور بوده و از هورمون تترایدوتیرونین هم به عنوان تیروکسین یا T4 یاد می‌شود. از بین سه هورمون تولید شده توسط تیروئید بدن انسان به هورمون T3 و هورمون T4 نیاز زیادی دارد.

یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده این دو هورمون هم ید است، و بدن توانایی تولید ید را نداشته و برای تأمین نیاز تیروئید به ید بهتر است مصرف ید در برنامه رژیم غذایی روزانه گنجانده شود. ید موجود در برنامه غذایی از طریق روده جذب شده و وارد جریان خون می‌شود و در نهایت به غده تیروئید رسیده و برای ساخت هورمون‌های تیروئید مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنا به شرایط بدن به مقدار مشخصی از هورمون‌های تیروئید نیاز دارد و عامل تعیین‌کننده میزان تولید هورمون توسط تیروئید، غده هیپوفیز است. به این معنا که در مواقع لزوم هیپوفیز بر روی تیروئید تأثیر گذاشته و سبب افزایش یا کاهش ترشح هورمون به جریان خون می‌شود.

انواع اختلالات و علائم تیروئید

برای توضیح بیشتر در مورد این سؤال که تیروئید چیست و چه علائمی دارد بهتر است با مشکلات تیروئید و اختلالات آن بیشتر آشنا شوید.

کم کاری تیروئید

کم کاری تیروئید، اختلالی که دقیقاً در مقابل اختلال پر کاری تیروئید قرار دارد. در این اختلال غده تیروئید هورمون‌های کمتری تولید می‌کند و نمی‌تواند نیاز بدن به هورمون‌های تیروئیدی را تأمین کند. عوامل مختلفی می‌توانند در به وجود آمدن کم کاری تیروئید مؤثر باشند از جمله عمل جراحی برداشتن غده تیروئید، بیماری تیروئیدیت هاشیموتو یا آسیب ناشی از پرتو درمانی. نشانه‌ های تیروئید کم کار عبارت است از: احساس خستگی، افسردگی، خشک شدن پوست، افزایش حساسیت به سرما، بروز مشکلات حافظه، اضافه وزن ناگهانی، یبوست، کاهش ضربان قلب و در موارد شدید فرد به کما می‌رود برای تشخیص تیروئید کم کار هم پزشک در مرحله اول آزمایش خون می‌گیرد تا سطح هورمون‌های تیروئیدی موجود در خون را بررسی کند.

درمان تیروئید کم کار هم مصرف منظم دارو‌های مربوط به این اختلال است. در خصوص درمان این اختلال توجه به دوز دریافتی بسیار حائز اهمیت بوده زیرا این قرص‌ها سبب افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی می‌شود و مصرف زیاد آن‌ها احتمال بروز علائم پر کاری تیروئید را در شخص افزایش می‌دهد. میوه های مفید برای کم کاری تیروئید عبارت است از پرتقال آناناس و تمشک.

 پرکاری تیروئید

همانگونه که از نام این اختلال مشخص است در این اختلال فعالیت غده تیروئید افزایش پیدا کرده و بیش از حد هورمون تولید می‌کند. شیوع این اختلال در زنان بیشتر از مردان است. مهم‌ترین عامل به وجود آورنده اختلال پر کاری تیروئید بیماری گریوز می‌باشد.   علائم تیروئید پر کار عبارت است از: عصبی بودن، افزایش تپش قلب، حالت بی‌قراری، زود رنج شدن، لرزش بدن، افزایش تعریق، بروز مشکلات خواب، نازک شدن پوست، ضعف عضلانی، شکننده شدن مو و ناخن و پف زیر چشم که این علامت بیشتر در بیماران مبتلا به گریوز مشاهده می‌شود.

اگر شخص با این علائم به پزشک مراجعه کند در وهله اول پزشک برای وی آزمایش می‌تویسد. در آزمایش خون میزان هورمون‌های تیروئیدی موجود در خون مشخص می‌شود. بالا بودن سطوح این هورمون‌ها به معنای ابتلا شخص به پرکاری تیروئید می‌باشد. یک راه دیگر تشخیص پر کاری تیروئید این است که پزشک معالج مقداری ید رادیو اکتیو را از طریق دهان یا به واسطه تزریق وارد بدن انسان می‌کند و بعد از آن بررسی می‌کند که چه میزان از این ید توسط غده تیروئید جذب می‌شود.

در این خصوص لازم به توضیح است که غده تیروئید برای تولید هورمون ید جذب می‌کند و جذب زیاد ید به معنای تولید زیاد هورمون و در نتیجه پرکاری تیروئید است.   برای درمان این اختلال هم از دارو‌های ضد تیروئیدی نظیر تاپازول استفاده می‌شود که این دارو‌ها تولید هورمون‌های تیروئیدی را کاهش می‌دهند. در برخی موارد حاد هم نیاز است تا با عمل جراحی غده تیروئید برداشته شود که با این عمل شخص دچار کم کاری تیروئید شده و برای جبران کار غده تیروئید باید به صورت روزانه هورمون تیروئید مصرف کند.

مهم ترین علائم تیروئید پرکار یا کم کار چیست؟

دلایل بسیار زیادی می توانند باعث اختلال در این غده شوند. دو نوع از این اختلال ها، کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید هستند. در ادامه شما را با مواردی آشنا می کنیم که تیروئید می تواند روی آن ها تاثیر بگذارد.تغییر ناگهانی در وزن، از نشانه های شایع اختلال در تیروئید است. اضافه کردن وزن، نشانه کاهش هورمون های تیروئید است که به آن کم کاری تیروئید می گویند. در مقابل، اگر تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند ممکن است دچار  شوید که به این حالت، پر کاری تیروئید می گویند.

تورم و بزرگ شدن گردن، نشانه قابل مشاهده ایست که به ما می گوید ممکن است تیروئید دچار مشکل شده باشد. عامل ایجاد گواتر می تواند کم کاری و یا پُر کاری تیروئید باشد. گاهی تورم گردن به دلیل سرطان تیروئید یا ندول ( توده ای که در داخل تیروئید رشد می کند) است. همچنین این تورم  ممکن است بر اثر مشکلات دیگری در بدن باشد.هورمون های تیروئید، تقریبا روی همه اعضای بدن و حتی روی سرعت ضربان قلب تاثیر دارند. کسانی که کم کاری تیروئید دارند، شاید متوجه شوند که ضربان قلبشان از حد معمول پایین تر است. پرکاری تیروئید نیز ممکن است سبب شود ضربان قلب افزایش پیدا کند.

تغییر در روحیه و انرژی بدن

اختلال در تیروئید سبب تغییرات اساسی در انرژی بدن و روحیه می شود. فرد با مشکل کم کاری تیروئید احساس خستگی، تنبلی و یا افسردگی می کند. پر کاری تیروئید هم شامل مشکلاتی از قبیل اضطراب، اختلال در خواب، بی قراری و تحریک پذیری می شود. کم کاری و پر کاری تیروئید هر دو در نحوه استفاده بدن از انرژی، تاثیری متفاوت دارند اما هر دو می توانند بدن انسان را عاری از انرژی کنند.

در صورت ابتلا به کم کاری تیروئید، هیچ انرژی ای برای انجام کارها  ندارید. پر کاری تیروئید نیز سرعت سوخت و ساز بدنتان را در تمام روز به شدت بالا می برد، در نتیجه انرژی تان به صورت جدی افت می کند. پر کاری تیروئید به شدت ضربان قلب را افزایش می دهد. بنابراین فرد ممکن است از چنین حالتی کلافه شود. این مصرف انرژی بالا می تواند مشکلاتی را برای خواب و میل جنسی فرد به وجود بیاورد. در این مطلب با راهکارهای آشنا شوید.

ریزش مو نیز از نشانه های متعادل نبودن غده تیروئید است. کم کاری و پرکاری تیروئید هر دو سبب ریزش مو می شوند. در بسیاری از موارد پس از درمان تیروئید، موهای ریخته شده مجددا رشد می کنند. در این مطلب با راهکارهای آشنا شوید.

مشکل تیروئید بدن را در تنظیم دمای خود دچار اختلال می کند. افرادی که کم کاری تیروئید دارند، بیش از حد معمول احساس سرما می کنند. پرکاری تیروئید تاثیر معکوس دارد و باعث تعریق شدید و بیزاری از گرما می شود. کم کاری تیروئید سبب علائم دیگری نیز می شود که عبارتند از: خشکی پوست و شکننده شدن ناخن ها بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست یبوست دوره های قاعدگی غیر طبیعی پر کاری تیروئید نیز مشکلات زیر را شامل می شود: ضعف عضلانی و لرزش دستان مشکل در بینایی اسهال دوره های قاعدگی نامنظم

پر کاری تیروئید، تاثیری دیوانه کننده روی احساسات می گذارد. پر کاری تیروئید با مشکلاتی مانند اضطراب، فوق العاده احساساتی شدن و حتی روانپریشی در ارتباط است. کم کاری تیروئید نیز با افسردگی و دوری از موقعیت های اجتماعی، مشکلات شناختی مانند فراموشی و یا کندی در یادگیری در ارتباط است.

سرعت کار کردن شکمتان افزایش می یابد

این را می دانید که پر کاری تیروئید به همه چیز سرعت می بخشد و حرکت روده ها نیز یکی از این موارد است. بسیاری از افراد مبتلا به پر کاری تیروئید متوجه شده اند که در طول روز، شکمشان بیش از یک بار کار می کند. اما کم کاری تیروئید چطور؟ بله درست حدس زدید، یبوست. با کند شدن فرآیندهای بدن، سرعت حرکت روده ها نیز کند می شود و فرد یبوست را تجربه می کند.

آیا تا به حال در اینترنت عکس افرادی را دیده اید که چشمانشان به شدت بیرون زده باشد؟ ممکن است آنها از بیماری گریوز رنج ببرند که نوعی پر کاری تیروئید است. این بیماری باعث می شود چشمان فرد چنین حالتی به خود بگیرد. تجمع بافت اضافی پشت چشم، عامل چنین حالتی است. اختلال در تیروئید یا یائسگی؟ تیروئید سبب تغییر در چرخه قاعدگی و خلق و خو می شود به همین دلیل گاهی اوقات نشانه های آن با یائسگی اشتباه گرفته می شود.

اگر چنین نشانه هایی دارید، با تست خون ساده می توانید بفهمید مشکل از تیروئید است یا یائسگی و یا ترکیبی از هر دو. چه کسانی باید آزمایش تیروئید بدهند؟ هر فرد باید پنج سال یک بار، این آزمایش را بدهد. افراد با نشانه های اختلال تیروئید باید در فاصله های زمانی کمتری تست بدهند. کم کاری تیروئید بیشتر خانم های بالای ۶۰ سال و پرکاری تیروئید بیشتر خانم ها و افراد بالای ۶۰ سال را درگیر می کند. عوامل ارثی نیز خطر بروز این مشکل را افزایش می دهند. به شما پیشنهاد می کنیم برای آشنایی با راه های تقویت حافظه، سایر مقالاتمان را بخوانید.