مصرف روغن، نمک و شکر را تا می‌توانید کمتر کنید
فاطمه قاسمی مدانی افزود: امروزه نوع تغذیه در جامعه تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر شیوه‌های زندگی، عادت‌ها و رفتارهای فردی، فرهنگ، سطح درآمد و نیز تکنولوژی دیجیتال قرار گرفته است. در نتیجه این عوامل، یک تحول فرهنگی را در شیوه‌های تغذیه داریم که شیوع و افزایش چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون و دیابت را در پی داشته است.
این کارشناس تغذیه درباره لزوم رعایت تغذیه سالم منطبق با هرم غذایی اظهار کرد: به خاطر استفاده از فضای مجازی، از جانب افراد غیرمتخصص یکسری اطلاعات غلط درمورد تغذیه سالم در جامعه رواج پیدا کرده که لازم است نسبت به آگاهی بخشی مردم درباره دریافت اطلاعات صحیح تغذیه‌ای اقدام نمود. هرم غذایی یک منبع استاندارد برای رعایت تغذیه است که در آن تمام گروه‌های غذایی ضروری گنجانده شده و باید مطابق با آن از تمام گروه‌های غذایی استفاده کرد.
وی ادامه داد: نکته مهم در تغذیه غذایی حفظ و رعایت تعادل و تنوع است. یعنی نباید تصور کرد یک گروه غذایی از دیگر گروه‌ها مهم‌تر بوده و باید بیشتر استفاده شوند، بلکه باید طبق استانداردها و توصیه‌ها در حد تعادل نه کمتر و نه بیشتر از نیاز مورد استفاده قرار گیرند.
مدیرگروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی البرز با بیان اینکه شیوه زندگی یک فرد تغذیه سالم را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بیان کرد: اینکه فرد در زندگی روزانه خود کم تحرک است، یا فعالیت بدنی کافی دارد، خواب و استراحتش به اندازه است یا خیر، اینکه دچار عادت غذایی خاص مثل خوردن غذاهای شور، شیرین، پرچرب است و یا اینکه دخانیات و الکل مصرف می کند یا خیر، سلامت تغذیه‌ای‌اش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین میزان توانایی ما در سازگاری با استرس، مقدار وزن، بیماری‌ها و نیز برخورداری از حمایت اعضای خانواده نیز از عوامل تعیین کننده در تغذیه هستند. دیده شده در خانواده‌هایی که میزان حمایت اعضا از کم است و یا سالمندی که تنها و یا در خانه سالمندان زندگی می‌کند وضعیت تغذیه‌ای خوبی ندارد.
قاسمی ادامه داد: افرادی هم که دارو مصرف می‌کنند، ممکن است داروهایشان تداخلاتی با ریزمغذی‌های غذایی ایجاد کنند ومنجر به سوء تغذیه شود، بنابراین لازم است کسی که داروی خاصی را استفاده می‌کند حتما مشاوره تغذیه‌ای داشته باشد. فرهنگ و تاثیرات اجتماعی هم یکسری رفتارهای تغذیه‌ای را به وجود آورده است که باعث شده نسبت به گذشته رفتارهای تغذیه‌ای ناسالم هم انتخاب شوند.
وی ادامه داد: اینکه رفتارهای تغذیه ای ناشی از یادگیری یا تحت تاثیر فرهنگ و اجتماع انتخاب شده باشد خود باعث شیوع بیماری‌های غیرواگیردار شده است، مثلاً کسی که مبتلا به فشار خون است وقتی عادت‌های تغذیه‌ای‌اش را بررسی می‌کنیم، می بینیم به خوردن غذاهای پرچرب و فست فود عادت دارد، کم تحرک است و یا اضافه وزن دارد. حتی از روی روش زندگی اومی‌توان پیش بینی کرد که در آینده به چه بیماری مبتلا خواهد شد.
مدیرگروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تصریح کرد: تحت تاثیر تحولات فرهنگ تغذیه‌ای جامعه، رژیم غذایی خانواده امروزی تغییر زیادی پیدا کرده است. بسیاری از رژیم‌های غذایی امروزی مثل خوردن غذا در رستوران‌ها، دسرها، سس‌ها و غذاهای پرکالری، غذاهای فست فود و نیمه آماده در سفره غذایی مادرها و مادربزرگ‌های ما وجود نداشته است. امروزه بسیاری از اطلاعات و رفتارهای تغذیه‌ای از طریق فضای مجازی و تکنولوژی دیجیتال به ما می‌رسد که تغییرات نامناسبی را در رژیم غذایی ما ایجاد کرده است.
وی افزود: این تغییرات، برای سلامتی خطرناک هستند و باید کنترل شوند. کنترل هم به این معنی نیست که آنها را حذف یا ممنوع کنیم. بلکه باید با فرهنگ سازی و آموزش سطح آگاهی جامعه را بالا ببریم که خودشان با توجه به شرایطی که دارند، انتخاب کنند که چه غذایی برای آنها مفیدتر است و یا حداقل رژیم ناسالم را کمتر و به ندرت استفاده کنند.
وی درباره اهمیت وزن ایده ال گفت: اضافه وزن و چاقی ریشه بسیاری از بیماری‌های غیرواگیردار مثل دیابت، بیماری های قلبی و.. است، وزن هر شخص اگر ۱۰ تا ۱۹ درصد بالاتر از وزن ایده‌آل باشد، این می‌تواند باعث اختلال و چاقی باشد، اما زمانی که ۲۰ درصد بالاتر از وزن ایده‌آل باشد چاقی است. در حالی که بسیاری از افراد حتی وزن خود را نمی دانند و کمترین اطلاعی از میزان فشارخون، قند و چربی خود هم ندارند.
قاسمی تاکید کرد: کمبود فعالیت‌های بدنی بزرگترین مشکل جامعه امروز است، در حالی که به واسطه پیشرفت تکنولوژی، خریدهای آنلاین و سرویس‌های حمل و نقل اینترنتی حداقل تحرک‌ها از بین رفته است. این کم تحرکی در جامعه شهرنشینی و مرفه بیشتر است و جوامع روستایی و بخش‌هایی که امکانات رفاهی کمی دارند فعالیت بدنیشان خوب است، البته به واسطه ماشین‌ها و ادوات پیشرفته کشاورزی، در بخش روستایی به نسبت گذشته آن تحرکی که بابت فعالیت کشاورزی و دامداری وجود داشت خیلی کمتر شده است.
وی با اشاره به برنامه‌های بهبود تغذیه در وزارت بهداشت و مراکز زیرمجموعه آن یادآور شد: رویکرد وزارت بهداشت در چند سال اخیر توجه و کار بر روی بیماری‌های غیرواگیردار است، چون به دلیل شیوع و افزایش ابتلا درجامعه زنگ خطر آن به صدا درآمده است. این رویکردها با توجه به تاثیر روش‌های زندگی افراد بیشتر بر پیشگیری و غربالگری جامعه هدف و در معرض خطر متمرکز است. در این راستا افراد در خطر و یا بیمار در مراکز جامع وخدمات سلامت تحت نظارت، شناسایی و به کارشناسان مربوطه ارجاع و تحت درمان ومشاوره رایگان قرار می‌گیرند.
این کارشناس تغذیه افزود: اما اولویت مهم فعالیت در بخش جامعه نگر و پیشگیری است و برنامه ریزی‌های خوبی هم در این خصوص انجام شده است.در سطح استان برنامه‌های آموزشی برای سنین مختلف از مهدکودک‌ها تا مقطع دانشگاهی داریم. به عنوان نمونه، کارشناس تغذیه به مدارس دوره متوسطه اول و دوم مراجعه کرده و ضمن آموزش‌های تغذیه‌ای توزیع مکمل‌های آهن و ویتامین دی دربخش دختران و ویتامین دی در مدارس پسران را دارند. همچنین در قالب سفیران سلامت در مدارس، دانش آموزان و معلمانی را داریم که با آموزش توانمند می کنیم تا این اطلاعات را به خانواده و جامعه انتقال دهند.
وی ادامه داد: همچنین با بسیج‌های تیم آموزش که به صورت مرتب برگزار می‌کنیم با سه رویکرد کاهش مصرف نمک، روغن و شکر به دنبال کاهش بیماری‌های غیرواگیر هستیم، برنامه اکو که برنامه پیشگیری از چاقی کودکان و نوجوانان است هم در مدارس انجام می‌شود. غربالگری سالمندان، خودمراقبتی و روزهای خاص تغذیه‌ای مثل روز جهانی غذا، روز جهانی تخم مرغ با تاکید بر آموزش و تغذیه سالم هم از جمله رویکردهای دانشگاه در سطح استان است.
قاسمی همچنین درباره همکاری سایرارگان‌ها در بهبود تغذیه جامعه گفت: در این راستا از همکاری‌های درون بخشی بین ارگان‌ها مثل شهرداری‌ها و ادارات مختلف برای انتقال پیام‌ها و فرهنگ سازی تغذیه‌ای استفاده می‌کنیم. همچنین یکسری برنامه های حمایتی داریم که مادران باردار، شیرده و کودکانی که دچار سوء تغذیه هستند را شناسایی و آموزش می‌دهیم که با توجه به شرایط درآمدی چطور غذا بخورند که کمتر دچار ناامنی غذایی شوند. از طریق ارگان‌های حمایتی مثل کمیته امداد، بنیاد علوی و کانون خیرین هم اقلام خوراکی با شرط شرکت در آموزش‌ها بین این افراد توزیع می‌شود.
وی تاکید کرد: یکی از اولویت‌های این دانشگاه و گروه بهبود تغذیه کار کردن روی ناامنی‌های غذایی است، یعنی فراهم کردن دسترسی به غذای کامل و سالم به افرادی که مشکل دارند و می‌توانیم از نظر اقتصادی تحت پوشش طرح‌های حمایتی قرار دهیم و اینکه بتوانند با آموزش با حداقل درآمد، نیازهای تغذیه ایشان را برطرف کنند.