گرفتن مهریه از طریق ثبت چقدر طول می کشد؟ | راهنمای جامع مراحل
گرفتن مهریه از طریق ثبت چقدر طول میکشد
مدت زمان گرفتن مهریه از طریق ثبت، به عوامل گوناگونی مانند وجود و نوع اموال زوج، سرعت پیگیری زوجه و مراحل قانونی بستگی دارد که معمولاً بین 6 ماه تا 1.5 سال متغیر است. برای آگاهی از جزئیات بیشتر و تخمین دقیق تر زمان، لازم است با مراحل و عوامل موثر بر این فرآیند آشنا شد.
مهریه، این حق مالی و قانونی که از لحظه جاری شدن صیغه عقد، بر ذمه زوج قرار می گیرد، اغلب به عنوان پشتوانه ای برای زوجه در نظر گرفته می شود. اما زمانی که روابط زناشویی به بن بست می رسد و زوجه تصمیم به مطالبه این حق خود می گیرد، پرسش اصلی این است: مسیر مطالبه مهریه، به ویژه از طریق اداره ثبت، چقدر زمان خواهد برد؟ این دغدغه، نه تنها یک مسئله حقوقی، بلکه تجربه ای عمیقاً شخصی است که می تواند آینده فرد را تحت تاثیر قرار دهد. هدف این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و شفاف است تا افراد بتوانند با درک کامل از فرآیند و تخمین های زمانی هر مرحله، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند و با واقع بینی بیشتری این مسیر را طی کنند.
چرا مطالبه مهریه از طریق ثبت، گزینه ای برای بررسی است؟
هنگامی که بحث مطالبه مهریه به میان می آید، دو مسیر اصلی پیش روی زوجه قرار می گیرد: دادگاه خانواده و اداره اجرای اسناد رسمی (ثبت). انتخاب هر کدام از این روش ها می تواند تجربه متفاوتی را رقم بزند و به همین دلیل، بررسی مزایای مسیر ثبتی از اهمیت بالایی برخوردار است. سند ازدواج یا همان عقدنامه، از جمله اسناد رسمی و لازم الاجرا تلقی می شود. این ویژگی باعث می شود که مطالبه مهریه از طریق ثبت، در شرایط خاص، گزینه مطلوب تری باشد.
یکی از مهمترین مزایای این روش، سرعت نسبی آن در مقایسه با فرآیند طولانی و گاه پیچیده دادگاه است. در روش ثبتی، نیازی به تشکیل جلسات دادرسی اولیه و گذراندن مراحل طولانی رسیدگی قضایی نیست؛ به محض درخواست زوجه، مراحل اجرایی آغاز می شود. علاوه بر این، هزینه های اولیه در اداره ثبت معمولاً کمتر از دادگاه است، که می تواند بار مالی کمتری را بر دوش زوجه قرار دهد. در واقع، در صورت وجود اموال مشخص و دارای سند رسمی به نام زوج، مسیر ثبت می تواند به سرعت بیشتری به نتیجه برسد و امکان توقیف اموال را فراهم آورد.
تصور کنید که زوجه با اطلاعات دقیقی از دارایی های زوج روبرو است؛ در این حالت، روش ثبتی مانند مسیری مستقیم و هموار عمل می کند که می تواند او را به حق خود برساند. البته این بدان معنا نیست که این روش بدون چالش است؛ اما درک مزایای آن، گام اول برای انتخاب آگاهانه است. در ادامه به معرفی اجمالی این مسیر کلی پرداخته خواهد شد تا تصویری جامع تر از آنچه در انتظار فرد است، ارائه شود.
مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق ثبت و تخمین زمان برای هر مرحله
مطالبه مهریه از طریق ثبت، فرآیندی چند مرحله ای است که هر گام آن زمان خاص خود را می طلبد. آگاهی از این مراحل و تخمین های زمانی، به زوجه کمک می کند تا انتظارات واقع بینانه تری داشته باشد و با برنامه ریزی بهتری این مسیر را طی کند. در ادامه به شرح هر یک از این مراحل و زمان تقریبی آن ها پرداخته می شود.
ثبت نام در سامانه ثنا و مراجعه به دفترخانه ثبت عقد (۱ تا ۳ روز)
نقطه آغازین مطالبه مهریه از طریق ثبت، ثبت نام در سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی یا همان «ثنا» است. این سامانه بستر اصلی برای انجام بسیاری از امور حقوقی و قضایی در کشور است و ابلاغیه ها از این طریق به دست طرفین می رسد. پس از ثبت نام و دریافت کد ثنا، زوجه باید با در دست داشتن مدارک ضروری به دفترخانه ازدواجی که عقد در آنجا به ثبت رسیده است، مراجعه کند. مدارک مورد نیاز شامل اصل سند ازدواج (عقدنامه)، شناسنامه و کارت ملی است. در صورت انتخاب وکیل، وکیل نیز باید با مدارک هویتی و وکالت نامه خود مراجعه نماید. در دفترخانه، فرم درخواست صدور اجراییه توسط سردفتر تکمیل می شود. این مرحله، که عمدتاً به سرعت عمل زوجه در جمع آوری مدارک و مراجعه به دفترخانه بستگی دارد، معمولاً در یک تا سه روز کاری قابل انجام است.
صدور اجراییه توسط سردفتر و ارسال پرونده به اداره ثبت (۱ تا ۲ هفته)
پس از تکمیل درخواست در دفترخانه، وظیفه سردفتر احراز هویت متقاضی و اطمینان از صلاحیت وی برای درخواست اجرا است. سپس، سردفتر برگه اجراییه را صادر و اخطاریه مربوطه را تنظیم و امضا می کند. این برگه، سند رسمی است که مطالبه مهریه را به صورت قانونی آغاز می کند. پرونده پس از آماده سازی، به صورت فیزیکی یا الکترونیکی به اداره اجرای اسناد رسمی ارسال می شود. اغلب، این پرونده ها به اداره ای موسوم به «اداره پنجم مهریه» یا اداره مشابه در هر شهر ارجاع داده می شوند. از زمان تکمیل درخواست در دفترخانه تا ارسال پرونده به اداره ثبت، معمولاً یک تا دو هفته کاری زمان لازم است.
تشکیل پرونده در اداره ثبت و ابلاغ اجراییه به زوج (۲ تا ۴ هفته)
پس از وصول پرونده از دفترخانه به اداره ثبت، این اداره اقدام به تشکیل پرونده اجرایی برای مطالبه مهریه می کند. در این مرحله، اجراییه به صورت رسمی به زوج ابلاغ می شود. ابلاغ می تواند از طریق سامانه ثنا (در صورتی که زوج نیز در این سامانه ثبت نام کرده باشد) یا از طریق مامور ابلاغ به صورت حضوری انجام شود. پس از ابلاغ اجراییه، زوج یک مهلت قانونی ده روزه برای اقدام دارد. در این مدت، او می تواند نسبت به پرداخت مهریه اقدام کند، اموالی را برای توقیف معرفی نماید، یا درخواست تعیین تکلیف بدهی خود را ارائه دهد. این مهلت ده روزه برای زوج فرصتی است تا واکنش نشان دهد. از زمان وصول پرونده به اداره ثبت تا ابلاغ و اتمام مهلت ده روزه قانونی، معمولاً بین دو تا چهار هفته زمان سپری می شود.
شناسایی و توقیف اموال زوج (از ۲ ماه تا ۶ ماه و حتی بیشتر)
این مرحله یکی از حساس ترین و متغیرترین بخش های فرآیند مطالبه مهریه است. در صورتی که زوج در مهلت ده روزه قانونی اقدامی برای پرداخت مهریه نکند، زوجه می تواند تقاضای توقیف اموال وی را مطرح کند. اگر زوجه از قبل اطلاعاتی در مورد اموال زوج (مانند حساب های بانکی، پلاک خودرو، املاک و مستغلات) داشته باشد، می تواند آن ها را به اداره ثبت معرفی کند. این معرفی دقیق و سریع، نقش بسیار مهمی در تسریع این مرحله ایفا می کند. اما اگر زوجه به اموال زوج دسترسی نداشته باشد، اداره ثبت می تواند از مراجع سه گانه شامل بانک مرکزی (برای شناسایی حساب های بانکی)، اداره راهور (برای شناسایی خودرو) و اداره ثبت اسناد و املاک (برای شناسایی املاک و مستغلات) استعلام کند. توقیف حقوق و مزایای کارمندان (یک چهارم یا یک سوم) نیز از دیگر روش های توقیف اموال است.
زمان بندی این مرحله به شدت به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- اگر زوجه اموال مشخصی را معرفی کند، این مرحله می تواند در حدود ۲ تا ۳ ماه انجام شود.
- اما در صورت نیاز به استعلامات گسترده از مراجع مختلف و پیچیدگی در شناسایی اموال، ممکن است این فرآیند تا ۶ ماه و در مواردی حتی بیشتر به طول بینجامد. به عنوان مثال، اگر زوج دارای اموال پنهان یا انتقال یافته باشد، این مرحله با چالش های بیشتری روبرو خواهد شد و نیاز به پیگیری های مداوم دارد.
ارزیابی اموال توقیف شده و فرآیند مزایده (۲ تا ۴ ماه)
پس از شناسایی و توقیف اموال زوج، گام بعدی ارزیابی و قیمت گذاری این اموال است. پرونده به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع داده می شود تا ارزش ریالی اموال توقیف شده را برآورد کند. این کارشناس با توجه به شرایط بازار و ویژگی های مال، قیمت پایه را تعیین می کند. پس از تعیین قیمت، آگهی مزایده منتشر می شود و در تاریخ مشخصی، مزایده برگزار و اموال به فروش می رسد. وجه حاصل از فروش پس از کسر هزینه های قانونی (مانند حق الاجرا و هزینه های کارشناسی) به حساب زوجه واریز می گردد. فرآیند کارشناسی، آگهی و برگزاری مزایده معمولاً ۲ تا ۴ ماه پس از توقیف اموال زمان می برد. در نظر داشته باشید که یافتن خریدار برای برخی اموال ممکن است زمان بیشتری را طلب کند.
رسیدگی به اعتراضات و ادعای مستثنیات دین (متغیر، ممکن است تا چند ماه به فرآیند اضافه کند)
در طول فرآیند توقیف اموال، زوج این حق را دارد که به توقیف برخی از اموال خود اعتراض کند و ادعای مستثنیات دین را مطرح نماید. مستثنیات دین شامل اموالی است که برای زندگی حداقلی و شرافتمندانه زوج ضروری است و نمی توان آن ها را توقیف کرد. مواردی مانند منزل مسکونی در حد شأن، وسایل ضروری زندگی، ابزار کار و حقوق بازنشستگی از جمله مستثنیات دین محسوب می شوند. در صورت مطرح شدن چنین اعتراضی، پرونده به دادگاه ارجاع داده می شود تا در خصوص مستثنیات دین تصمیم گیری شود. رسیدگی به این اعتراضات می تواند تأثیر قابل توجهی بر توقف یا تأخیر در اجرای حکم داشته باشد. زمان رسیدگی به این گونه اعتراضات کاملاً متغیر است و ممکن است ۱ تا ۳ ماه یا حتی بیشتر به کل فرآیند مطالبه مهریه اضافه کند. این مرحله می تواند به پیچیدگی های بیشتری منجر شود و نیاز به پیگیری حقوقی دقیق دارد.
عوامل کلیدی موثر بر طول مدت گرفتن مهریه از طریق ثبت
در حالی که مراحل مطالبه مهریه از طریق ثبت، ساختار مشخصی دارند، اما زمان بندی کلی این فرآیند تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می گیرد. این عوامل می توانند مدت زمان رسیدگی را به طور چشمگیری طولانی تر یا کوتاه تر کنند و درک آن ها برای مدیریت انتظارات بسیار ضروری است. برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:
- وجود و نوع اموال به نام زوج: یکی از تعیین کننده ترین عوامل، وجود اموال قابل شناسایی و دارای سند رسمی به نام زوج است. اگر زوج دارای املاک، خودرو، حساب های بانکی با موجودی کافی یا سایر دارایی های رسمی باشد، فرآیند توقیف و نهایتاً وصول مهریه به مراتب سریع تر خواهد بود. در مقابل، اگر زوج هیچ مالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او به گونه ای باشد که به سختی قابل شناسایی یا توقیف باشند (مانند دارایی های پنهان یا منتقل شده به نام دیگران)، این مرحله می تواند بسیار زمان بر و حتی بی نتیجه باشد.
- میزان و نوع مهریه: میزان مهریه (تعداد سکه، ارزش مالی غیرمنقول و…) و نوع آن (مثلاً سکه در مقابل مال غیرمنقول) نیز می تواند بر سرعت فرآیند تأثیر بگذارد. در مهریه های بالا که نیاز به توقیف اموال بیشتری است، شناسایی و ارزیابی زمان برتر خواهد بود.
- همکاری یا عدم همکاری زوج: واکنش زوج به ابلاغ اجراییه از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر زوج در مهلت ۱۰ روزه قانونی اقدام به پرداخت مهریه کند یا راه حلی برای پرداخت آن (مانند قسط بندی) ارائه دهد، فرآیند به سرعت به نتیجه می رسد. اما در صورت عدم همکاری، مقاومت یا حتی تلاش برای انتقال اموال، روند مطالبه مهریه پیچیده تر و طولانی تر خواهد شد.
- پیگیری فعال و مداوم زوجه یا وکیل ایشان: یک پرونده مهریه، به خصوص در بخش اجرای ثبت، نیازمند پیگیری مستمر و فعال است. زوجه یا وکیل او باید به طور منظم وضعیت پرونده را از اداره ثبت جویا شوند، در صورت نیاز درخواست های لازم را ارائه دهند و از جزئیات روند آگاه باشند. عدم پیگیری می تواند به تأخیرهای ناخواسته منجر شود.
- حجم کاری و سرعت عمل ادارات ثبت: میزان پرونده های در جریان در ادارات ثبت و سرعت عمل کارمندان آن نیز بر زمان بندی تأثیرگذار است. در شهرهای بزرگ با حجم بالای پرونده، ممکن است فرآیندها اندکی کندتر پیش بروند.
- بروز اعتراضات حقوقی (مانند مستثنیات دین): همانطور که پیشتر گفته شد، اعتراض زوج به توقیف برخی اموال به دلیل مستثنیات دین، می تواند به طور قابل توجهی بر زمان فرآیند بیافزاید. رسیدگی به این اعتراضات نیازمند طی کردن مسیر قضایی جداگانه است.
- تغییرات قوانین و بخشنامه ها: قوانین و رویه های قضایی ممکن است در طول زمان تغییر کنند. آگاهی از آخرین بخشنامه ها و قوانین، می تواند در برنامه ریزی و پیش بینی زمان فرآیند مؤثر باشد.
- استفاده از وکیل متخصص در امور خانواده: حضور یک وکیل با تجربه و متخصص در امور خانواده، می تواند به دلیل آگاهی از جزئیات قانونی، رویه های اداری و توانایی در پیگیری فعالانه، نقش حیاتی در تسریع فرآیند و افزایش شانس موفقیت داشته باشد. وکیل می تواند به زوجه در شناسایی اموال، ارائه درخواست های صحیح و مواجهه با چالش های احتمالی کمک کند.
در نهایت، تمامی این عوامل با یکدیگر در تعامل هستند و می توانند تجربه هر فرد را در مطالبه مهریه به یک داستان منحصر به فرد تبدیل کنند. به همین دلیل، درک این متغیرها از اهمیت بالایی برخوردار است.
مطالبه مهریه از طریق ثبت، در صورت وجود اموال مشخص و پیگیری فعال، اغلب مسیری سریع تر از دادگاه به شمار می رود، اما عوامل متعددی مانند همکاری زوج و پیچیدگی اموال می توانند زمان آن را تا 1.5 سال یا بیشتر افزایش دهند.
قوانین و بخشنامه های جدید: تأثیر بر زمان (به روزرسانی ۱۴۰۳/۱۴۰۴)
فضای حقوقی مربوط به مهریه در ایران همواره در حال تحول است و بخشنامه ها و قوانین جدید می توانند تأثیرات چشمگیری بر فرآیند مطالبه مهریه و زمان بندی آن بگذارند. برای افرادی که در مسیر مطالبه مهریه قرار دارند، آگاهی از این تغییرات به روزرسانی شده، از اهمیت بالایی برخوردار است.
لغو بخشنامه سال ۱۳۹۸ در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳
یکی از مهمترین تغییرات اخیر، لغو بخشنامه جنجالی سال ۱۳۹۸ قوه قضاییه است. این بخشنامه زوجه را ملزم می کرد که برای مطالبه مهریه، ابتدا به اداره اجرای ثبت مراجعه کند و تنها در صورت عدم شناسایی مال یا عدم موفقیت در وصول مهریه از طریق ثبت، با دریافت گواهی از این اداره، امکان مراجعه به دادگاه را داشت. هدف این بخشنامه کاهش حجم پرونده های مهریه در دادگاه ها و سوق دادن آن ها به سمت ادارات ثبت بود.
اما در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳، به موجب قانون برنامه هفتم توسعه، این بخشنامه لغو شد. معنای این تغییر آن است که زوجه اکنون می تواند مانند گذشته، حق انتخاب داشته باشد و از ابتدا یا مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه کند یا مسیر اجرای ثبت را برگزیند. این لغو، انعطاف بیشتری را برای زوجه فراهم می کند تا با توجه به شرایط خاص پرونده خود (مثلاً وجود یا عدم وجود اموال رسمی به نام زوج)، بهترین راه را انتخاب کند.
با وجود این تغییر، باید توجه داشت که آیا کماکان روش ثبت سریع تر است یا خیر؟ پاسخ این سوال به ماهیت پرونده بستگی دارد. در صورتی که زوج دارای اموال مشخص و دارای سند رسمی باشد که به راحتی قابل شناسایی و توقیف هستند، روش ثبت همچنان می تواند گزینه سریع تر و کم هزینه تری باشد. زیرا فرآیند اجرایی در ثبت نیاز به دادرسی و صدور حکم قضایی ندارد و مستقیماً به مرحله اجرا می رود. اما اگر زوج مالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او در دسته مستثنیات دین قرار گیرند، مراجعه مستقیم به دادگاه و طرح دعوای مطالبه مهریه به همراه درخواست اعسار از پرداخت مهریه (جهت قسط بندی) ممکن است راهکار موثرتری باشد.
بخشنامه های قوه قضاییه در خصوص زندان مهریه و تعدیل اقساط
علاوه بر این، بخشنامه هایی در خصوص زندان مهریه نیز صادر شده اند که بر ترغیب زوج به پرداخت و جلوگیری از جلب و بازداشت او تأکید دارند. این بخشنامه ها، به خصوص با توجه به نوسانات اقتصادی و افزایش غیرمتعارف قیمت سکه، به دادگاه ها اجازه می دهند تا در خصوص درخواست تعدیل اقساط مهریه از سوی زوج، به صورت خارج از نوبت رسیدگی کنند و مهلت های پرداخت را متناسب با وضعیت مالی محکوم علیه افزایش دهند. این رویکرد، اگرچه به نفع زوج است، می تواند به طور غیرمستقیم بر سرعت فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت نیز تأثیر بگذارد، زیرا ممکن است زوج را به مذاکره و پرداخت مهریه به صورت اقساطی ترغیب کند تا از عواقب جلب و بازداشت جلوگیری نماید.
آگاهی از این تحولات قانونی و به روزرسانی ها برای هر دو طرف دعوی (زوجه و زوج) ضروری است تا بتوانند با دیدی بازتر و اطلاعات کامل تر، مسیر پیش روی خود را انتخاب کنند و با چالش های احتمالی مواجه شوند.
مقایسه زمان بندی: مطالبه مهریه از ثبت در مقابل دادگاه
انتخاب بین مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت یا دادگاه خانواده، تصمیمی مهم است که می تواند به طور مستقیم بر طول مدت فرآیند و پیچیدگی های پیش رو تأثیر بگذارد. هر دو روش مزایا و معایب خاص خود را دارند که دانستن آن ها برای انتخاب بهترین مسیر، ضروری است.
مزایا و تفاوت های زمان بندی روش ثبت:
- سرعت نسبی: در حالت کلی، اگر زوج دارای اموال مشخص و دارای سند رسمی باشد، روش ثبت به دلیل عدم نیاز به برگزاری جلسات دادرسی و صدور حکم قطعی، معمولاً سریع تر به نتیجه می رسد. عملیات اجرایی به محض درخواست کتبی زوجه آغاز می شود.
- توقیف اموال و ممنوع الخروجی: در روش ثبت، امکان درخواست توقیف اموال زوج و همچنین ممنوع الخروجی وی، بلافاصله پس از تشکیل پرونده و ابلاغ اجراییه وجود دارد. این اقدام می تواند فشار بیشتری بر زوج وارد کرده و او را به پرداخت ترغیب کند.
- هزینه کمتر: هزینه مطالبه مهریه در اجرای ثبت، تنها شامل حق الاجرا است که معادل ۵ درصد مبلغ مورد اجرا می باشد و از زوج (کسی که اجراییه علیه او صادر شده) دریافت می شود.
- عدم مرور زمان: صدور اجراییه در ثبت مشمول مرور زمان نمی شود، به این معنی که درخواست زوجه برای اجرا حتی پس از سال ها نیز اعتبار دارد.
معایب و تفاوت های زمان بندی روش دادگاه:
- طولانی بودن فرآیند: روش دادگاه مستلزم تعیین وقت دادرسی، تشکیل جلسات متعدد، صدور حکم بدوی، احتمال تجدیدنظر و فرجام خواهی است. این مراحل می توانند زمان بسیار طولانی تری را به خود اختصاص دهند، معمولاً از ۶ ماه تا ۱.۵ سال یا حتی بیشتر.
- پیچیدگی بیشتر: دعاوی حقوقی در دادگاه پیچیدگی های خاص خود را دارند و ممکن است با مسائلی مانند درخواست اعسار از سوی زوج، چالش های مربوط به اثبات توانایی مالی زوج و … مواجه شوند.
- هزینه بیشتر: در روش دادگاه، زوجه باید در ابتدا هزینه دادرسی را پرداخت کند که معادل ۳.۵ درصد مبلغ خواسته (مهریه) است. علاوه بر آن، هزینه های دیگری نیز ممکن است در طول فرآیند دادرسی و اجرا پیش بیاید.
- محدودیت در ممنوع الخروجی: ممنوع الخروج کردن زوج از طریق دادگاه، معمولاً پس از صدور حکم قطعی و در صورتی که زوج مالی برای توقیف نداشته باشد، امکان پذیر است که زمان برتر از روش ثبت است.
مقایسه کلی در قالب جدول:
| ویژگی | روش مطالبه از طریق ثبت | روش مطالبه از طریق دادگاه |
|---|---|---|
| مدت زمان تقریبی | ۶ ماه تا ۱.۵ سال (در صورت وجود اموال) | ۱ تا ۲ سال (و حتی بیشتر) |
| شروع عملیات اجرایی | بلافاصله پس از درخواست و ابلاغ | پس از صدور حکم قطعی و ابلاغ اجراییه |
| هزینه ها (اولیه) | حق الاجرا ۵% (از زوج) | هزینه دادرسی ۳.۵% (از زوجه) |
| ممنوع الخروجی | پس از تشکیل پرونده و درخواست زوجه | پس از صدور حکم قطعی و عدم وجود مال |
| نیاز به دادرسی | خیر (فقط در موارد اعتراض به مستثنیات دین) | بله (تشکیل جلسات و صدور حکم) |
| مرور زمان | خیر (اجراییه مشمول مرور زمان نمی شود) | بله (در برخی موارد پس از ۵ سال) |
به طور خلاصه، می توان گفت که اگر زوج دارای اموال قابل توقیف باشد و زوجه از جزئیات آن آگاه باشد، روش ثبت می تواند راهی مؤثرتر و سریع تر باشد. اما در صورت عدم وجود اموال مشخص یا پیچیدگی های دیگر، روش دادگاه، با وجود زمان بر بودن، ممکن است تنها راه برای وصول مهریه یا قسط بندی آن باشد. انتخاب نهایی به شرایط خاص هر پرونده و مشورت با وکیل متخصص بستگی دارد.
نکات مهم برای تسریع فرآیند دریافت مهریه از ثبت
همانطور که تجربه نشان داده است، فرآیند مطالبه مهریه از طریق ثبت می تواند با چالش ها و تأخیرهایی همراه باشد. با این حال، با اتخاذ رویکردهای صحیح و رعایت نکات کلیدی، می توان به تسریع این فرآیند کمک کرد و شانس موفقیت را افزایش داد. در ادامه به مهمترین این نکات اشاره می شود:
- مشاوره و اعطای وکالت به وکیل متخصص و با تجربه: یکی از موثرترین گام ها برای تسریع فرآیند، بهره گیری از دانش و تجربه یک وکیل متخصص در امور خانواده و مهریه است. وکیل با آگاهی از جدیدترین قوانین و رویه های اداری، می تواند پرونده را به نحو صحیح هدایت کند، از اشتباهات احتمالی جلوگیری نماید و با پیگیری های مداوم و تخصصی، فرآیند را تسریع بخشد. وکیل می تواند بهترین استراتژی را با توجه به شرایط خاص پرونده ارائه دهد و در شناسایی اموال و مدیریت اعتراضات حقوقی، نقش حیاتی ایفا کند.
- آگاهی کامل از اموال و دارایی های زوج و معرفی سریع آن ها: مهمترین عامل در سرعت بخشیدن به فرآیند ثبت، توانایی زوجه در معرفی دقیق و سریع اموال زوج است. هرچه اطلاعات زوجه از دارایی های منقول و غیرمنقول (حساب های بانکی، پلاک خودرو، املاک، سهام، اوراق بهادار و…) زوج کامل تر باشد، اداره ثبت نیز می تواند با سرعت بیشتری اقدام به توقیف آن ها کند. در صورت عدم آگاهی، فرآیند استعلام از مراجع سه گانه (بانک مرکزی، راهور، ثبت اسناد) زمان بر خواهد بود.
- ثبت نام به موقع و دقیق در سامانه ثنا: از آنجا که کلیه ابلاغیه ها و مکاتبات قانونی از طریق سامانه ثنا انجام می شود، ثبت نام به موقع و وارد کردن اطلاعات دقیق در این سامانه برای زوجه ضروری است. هرگونه نقص یا تأخیر در این زمینه می تواند به تعویق افتادن ابلاغ ها و در نتیجه کل فرآیند منجر شود.
- پیگیری مستمر پرونده در اداره ثبت: پس از ثبت درخواست و ارسال پرونده به اداره ثبت، پیگیری فعالانه و منظم از سوی زوجه یا وکیل او بسیار حائز اهمیت است. مراجعه دوره ای به اداره ثبت، پرس وجو از وضعیت پرونده، و اطمینان از انجام مراحل اداری در زمان مقرر، می تواند به جلوگیری از تأخیرهای غیرضروری کمک کند. بسیاری از پرونده ها به دلیل عدم پیگیری کافی، برای مدت طولانی بدون اقدام باقی می مانند.
- آمادگی برای مواجهه با اعتراضات احتمالی و ادعای مستثنیات دین: زوجه باید آمادگی ذهنی و حقوقی لازم را برای مواجهه با اعتراضات احتمالی زوج، به خصوص در زمینه مستثنیات دین، داشته باشد. با کمک وکیل، می توان پیش بینی های لازم را انجام داد و در صورت بروز چنین اعتراضاتی، با رویکردی صحیح و مستدل، به آن ها پاسخ داد تا تأثیر این اعتراضات بر طول فرآیند به حداقل برسد.
با رعایت این نکات، زوجه می تواند به طور فعالانه در مدیریت پرونده مهریه خود مشارکت کند و احتمال دستیابی به نتیجه مطلوب در کوتاه ترین زمان ممکن را افزایش دهد. به یاد داشته باشید که هر پرونده حقوقی، داستانی منحصر به فرد دارد و هیچ تضمینی برای یک بازه زمانی قطعی وجود ندارد، اما اقدامات پیشگیرانه و پیگیری فعال، همواره نتایج بهتری را به دنبال خواهد داشت.
جمع بندی و نتیجه گیری
در مسیر پر پیچ و خم مطالبه مهریه از طریق ثبت، پرسش اصلی همواره این است که «گرفتن مهریه از طریق ثبت چقدر طول می کشد؟». همانطور که بررسی شد، این فرآیند یک بازه زمانی ثابت ندارد و عوامل متعددی بر آن تأثیر می گذارند. به طور کلی، می توان تخمین زد که این روند بین ۶ ماه تا ۱.۵ سال به طول می انجامد، اما این زمان می تواند با توجه به شرایط خاص هر پرونده، کوتاه تر یا بلندتر شود. مراحل از ثبت نام در سامانه ثنا و مراجعه به دفترخانه (۱ تا ۳ روز) آغاز شده و تا صدور اجراییه (۱ تا ۲ هفته)، تشکیل پرونده و ابلاغ (۲ تا ۴ هفته)، شناسایی و توقیف اموال (۲ تا ۶ ماه و بیشتر)، ارزیابی و مزایده (۲ تا ۴ ماه) و در نهایت رسیدگی به اعتراضات (۱ تا ۳ ماه یا بیشتر) ادامه می یابد.
عواملی نظیر وجود و نوع اموال زوج، همکاری یا عدم همکاری وی، پیگیری های مستمر زوجه یا وکیل او، حجم کاری ادارات ثبت و بروز اعتراضات حقوقی، همگی در تعیین طول مدت این مسیر نقش آفرین هستند. آگاهی از تغییرات قانونی، مانند لغو بخشنامه سال ۱۳۹۸ در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ که حق انتخاب روش مطالبه مهریه را به زوجه بازگردانده، برای تصمیم گیری آگاهانه ضروری است. در مقایسه با روش دادگاه، مطالبه مهریه از طریق ثبت در صورت وجود اموال مشخص، اغلب سریع تر، کم هزینه تر و با امکان توقیف فوری اموال و ممنوع الخروجی همراه است، در حالی که مسیر دادگاه طولانی تر و پیچیده تر است.
در نهایت، برای تسریع و موفقیت در این فرآیند، اهمیت دارد که زوجه با آگاهی کامل از حقوق خود، با پیگیری فعالانه و از همه مهمتر، با مشاوره و همراهی یک وکیل متخصص و با تجربه در امور خانواده گام بردارد. انتخاب بهترین روش و مدیریت صحیح پرونده، می تواند تجربه مطالبه مهریه را به یک روند منظم تر و با استرس کمتر تبدیل کند و زوجه را در رسیدن به حق قانونی خود یاری رساند. هر پرونده، روایتی منحصر به فرد است که با دانش و برنامه ریزی مناسب می توان آن را به سرانجام رساند.