توصیه‌های پزشکی و بهداشتی ضروری برای زائران حج ۱۴۰۲
با نزدیک شدن به موسم حج، زائران بسیاری بعد از سال‌ها انتظار راهی سرزمین وحی می‌شوند و به آرزوی دیرینه خود می‌رسند، اما از آنجایی که مدت این سفر طولانی و گرمای هوا زیاد است لازم است زائران به ویژه افراد مسن، به توصیه‌های بهداشتی و پزشکی توجه ویژ‌ه‌ای داشته باشند تا بتوانند با سلامتی کامل به اعمال این سفر بپردازند.
در بخش نخست این گزارش، توجه زائران را به تعدادی از نکات بهداشتی جلب می‌کنیم:
بیمارانی که دارو‌های منظم مصرف دارند باید حداقل به اندازه ۴۰ روز دارو همراه داشته باشند و لازم است دارو‌های فوق در نسخه‌ای انگلیسی و کاملا خوانا همراه زائر باشد. افراد دیابتی که انسولین مصرف می‌کنند بایستی کول باکس‌های مناسب برای نگهداری ویال انسولین تهیه کنند.
برای افراد دارای مشکل حرکتی تهیه ویلچر از ابتدای سفر با مشورت مدیر کاروان لازم است. علاوه بر این همراه داشتن موارد زیر در کیف همراه زائر ضروری است:
چند چسب زخم
قرص مسکن غیر کدئینی
قرص ضد تهوع برای افراد حساس مانند دیمن هیدرینات
ماسک بهداشتی صورت ۴۰ عدد
کرم‌های ضد آفتاب، کلاه و عینک ضد آفتاب
یک عدد عینک ذخیره طبی
دستگاه گلوکومتر برای افراد دیابتی
کفش طبی
همچنین به زائران توصیه می‌شود نسبت به اصلاح مشکلات فتق‌های شکمی، و سنگ‌های ادراری و صفراوی، عفونت‌های دندان، خارپاشنه پا و پولیپ‌های رحمی در فرصت باقی مانده اقدام کنند تا بتوانند در سلامت کامل از فرصت ایام حج نهایت استفاده را ببرند. به افراد مسن و بیمار اکیداً توصیه می‌شود حتی الامکان به انجام اعمال واجب اکتفا کرده و از حضور در مراسم غیر ضروری و بازار خودداری کنند.
بیماران قلبی
افرادی که قرص وارفارین مصرف می‌کنند حتما نزدیک سفر پی تی خون خود را چک کنند و حداقل یکبار در مدینه و یکبار در مکه آن را چک کنند.
مصرف منظم و سر ساعت داروها، فراموش نشود و در صورت فراموشی بلافاصله مصرف شود.
باتوجه به ایام تشریق و وقوف پنج روزه در عرفات و مشعرالحرام و منا بهتر است جعبه داروئی کوچکی را که برای چند روز هفته بخش‌های کوچکی را دارد در این ایام در ساک خود همراه داشته باشید.
در مورد میزان فعالیت مجاز خود قبل از سفر با متخصص قلب مشورت کنید سعی صفا و مروه را میتوان با ویلچر انجام داد و برای رمی جمرات میتوان نائب گرفت بنابراین میتوان از حضور در اماکن شلوغ و پر ازدحام در موارد غیر ضرور اجتناب کرد.
بیماران قلبی و فشار خونی با هماهنگی پزشک کاروان از غذای رژِیمی مخصوص استفاده کنند که عمدتاً شامل غذای آبپز، بدون نمک و چربی و کم حجم است. علاوه بر این در صورت بروز کوچکترین علامت قلبی به پزشک کاروان در هر ساعت از شبانه روز مراجعه کنید.
از انجام اعمال انفرادی خودداری کنید و هماهنگ با مدیر و روحانی کاروان مراسم را انجام دهید و همواره کارت شناسایی خود را همراه داشته باشید.
از عوامل تحریک کننده بیماری قلب مانند فعالیت‌های ناگهانی یا شدید و تماس با سرما و سیگار و پرخوری و استرس روحی اجتناب کنید. بیماران قلبی باید از حمام با آب خیلی سرد یا گرم اجتناب کرده و با آب ولرم حمام کنند؛ حداکثر زمان حمام نیز ۱۵ الی ۲۰ دقیقه است.
هنگام درد قلبی در هر کجا که هستید نشسته و استراحت کامل کنید و از قرص زیر زبانی استفاده کنید لازم به ذکر است قرص‌های زیر زبانی باید در شیشه‌های تیره و دور از نور نگهداری شوند و بهتر است در وضعیت نشسته استفاده شو. د سوزش زیر زبان و سر درد متعاقب مصرف دلیل بر سالم بودن قرص زیر زبانی و موثر بودن آن است.
مراقبت از پا‌ها و کمر در ایام حج
با توجه به شیوع بیماری آرتروز در برخی از زائران توصیه‌های زیر برای کاهش درد در پا‌ها و کمر پیشنهاد می‌شود:
۱-استفاده از کفش مناسب به خصوص کفش‌های طبی در طول سفر؛ توصیه می‌شود این کفش‌ها دارای پاشنه‌های ۲ تا ۳ سانتی متری بوده و لژ دار باشند.
۲-از پوشیدن شلوار‌های تنگ به دلیل اختلال جریان خون اندام اجتناب شود.
۳-خار پاشنه پا که موقع راه رفتن باعث درد شدید پا و اختلال راه رفتن می‌شود نیاز به درمان دارد؛ فیزیوتراپی و آب گرم و استفاده از کفی‌های مخصوص پا و یا دارو‌های تزریقی در محل از درمان‌های این بیماری است.
۴-اجتناب کامل از کفش‌های با پاشنه‌های بلند (به دلیل ایجاد کمر درد و زانو درد) و کفش‌های نوک تیز توصیه می‌شود. کفش مناسب برای پیاده روی کفشی است که ۱-کف آن سفت نباشد و کمی متحرک باشد ۲-پشت کفش مچ پا را کاملا احاطه کند.۳-جلو بسته باشد، ولی تنگ نباشد.۴-کف آن متناسب با قوس کف پا باشد.۵-۲ تا ۳ سانتی متر پاشنه داشته باشد. ۶-بند نداشته باشد.۷-در قسمت‌های تماس با پا از جنس کتان یا چرم باشد.
۵-بهترین ورزش روزانه پیاده روی بر روی سطح صاف و شنا است. حتی الامکان از پله‌ها استفاده نکنید، اما در صورت لزوم برای بالا رفتن از پله‌ها توصیه می‌شود از صعود مستقیم خودداری کرده حرکت در پله‌ها (بالا رفتن یا پایین آمدن) به صورت زیکزاک باشد. همچنین صعود یا نزول به هر پله بعد از قرار گرفتن کامل دوپا در پله بعدی انجام شود. این توصیه‌ها باعث می‌شود فشار یکسان و متعادلی روی همه سطح زانو وارد شده و آسیب کمتری به زانو برسد.
*بهتر است بدانیم در هنگام بالا رفتن از پله‌ها ۳ تا ۵ برابر و در هنگام پائین آمدن از پله‌ها ۵ تا ۷ برابر فشار بیشتری به زانو نسبت به حرکت در سطح صاف وارد می‌شود؛ بنابراین حتی الامکان از پله‌ها برای بالا یا پایین رفتن استفاده نشود.
۶-خواب و استراحت کافی می‌تواند تا ۵۰ درصد درد‌های آرتروز را بدون استفاده از دارو کاهش دهد بنابراین توصیه به استراحت کافی در طول شبانه روز می‌شود.
۷ -مصرف آب کافی برای جلوگیری از خشکی مفصل و کاهش درد توصیه می‌شود.
۸-استفاده از عصای مناسب می‌تواند با کاستن از فشار بر روی مفصل باعث کاهش درد شود.
۹ -یک دوره فیزیوتراپی در نزدیکی سفر می‌تواند در کاهش التهاب و در نتیجه درد مفاصل موثر باشد.
۱۰-حتما از جوراب نخی استفاده و روزانه تعویض یا شست و شود.
۱۱ -بهترین شیوه خوابیدن، خوابیدن بر روی پهلوی راست باپا‌های جمع شده وگذاشتن یک بالشتک میان دوزانو است.
بیماری‌های تنفسی
شایعترین بیماری تنفسی در ایام حج همان سرماخوردگی است که همگی با آن آشنا هستیم. طبق آمار‌ها هرساله بیش از ۶۰ درصد زائرین به آن مبتلا می‌شوند. باید دانست سرماخوردگی درمان داروئی خاصی ندارد و عامل آن ویروس است.
۳ عامل خستگی و استرس و تماس با افراد مبتلا انتشار بیماری را تسریع می‌کند؛ در افراد با زمینه آلرژی و یا بیماری ریوی مثل آسم و سیگاری‌های می‌تواند علائم شدیدتر بوده و بعضا به عفونت ریوی منجر شود.
با توجه به نبود درمان داروئی خاص برای آن تاکید اصلی بر پیشگیری قبل از وقوع است بنابراین توصیه می‌شود از نزدیک شدن به افراد مبتلا و روبوسی و دست دادن خود داری شود. لازم به ذکر است ترشحات دهان افراد مبتلا می‌تواند فرد مقابل را آلوده سازد بنابراین استفاده از ماسک بسیار موثر است. بیشترین راه آلودگی از طریق دست‌ها بوده بنابراین شست و شوی مرتب دست‌ها توصیه می‌شود.
در ایام بیماری توصیه می‌شود از مایعات گرم مانند چای کم رنگ و سوپ بدون ادویه به مقدار زیاد مصرف شود. از قرارگرفتن در برابر باد مستقیم کولر خود داری شود. از آشامیدن آب و نوشابه بسیار سرد و خوردن غذا‌های سنگین و چرب و تند و سرخ کرده اجتناب شود.
برای درمان کامل طی دوره بیماری در بدن ضروری است و تنها توصیه به استراحت و نوشیدن مایعات گرم زیاد می‌شود. نیازی به مصرف آنتی بیوتیک در مراحل اولیه بیماری نبوده و تنها درمان داروئی درمان علامتی است (برای درمان تب از دارو‌های تب بر و برای درمان سرفه از دارو‌های ضد سرفه و برای آبریزش بینی از آنتی هیستامین استفاده میگردد) غرغره و استنشاق آب نمک در بهبودی بسیار موثر است.
در تجمع‌های زیاد و محیط‌های شلوغ بدلیل احتمال تماس با افراد بیمار و سرما خورده و از طرفی نبود هوای تازه، کمتر حاضر شوید ضمن اینکه همراه داشتن اسپری‌های استنشاقی برای افراد آسمی در همه لحظات ضروری است.
به بیماران ریوی نیز توصیه می‌شود:
۱-عدم استعمال سیگار به طور مطلق و ترک هم نشینی با افراد سیگاری.
۲-مصرف منظم دارو‌های توصیه شده.
۳-اجتناب از مواد آلاینده (دود-گرد و غبار) و مواد آلژی زا (گرده گیاهان) توصیه می‌شود.
۴-اجتناب از افراد بیمار (سرماخورده ها).
توصیه‌هایی برای بیماران دیابتی:
۱-همراه داشتن دستگاه گلوکومتر و نوار‌های آن و کنترل قند خون به فواصل کوتاه‌تر توصیه می‌شود.
۲-همراه داشتن کارت هویتی که نشانگر دیابتی بودن بیمار باشد و در آن نوع درمان و شماره تماس ضروری باشد اکیدا لازم است.
۳- انسولین و قرص مورد نیاز برای ۴۰ روز-سرنگ‌های تزریقی و تیغ مخصوص آن به تعداد لازم.
۴-انسولین را تا یک ماه میتوان در دمای اتاق نگهداری کرد (هوای معتدل) و نیازی به یخچال نیست البته در صورت حضور در هوای گرم بخصوص ایام تشریق همراه داشتن کول باکس ضروری است. شیشه انسولین نباید در معرض مستقیم نور خورشید قرار گیرد.
۵-ورزش و فعالیت می‌تواند باعث کاهش قند خون شود، ولی استرس روحی و عدم فعالیت باعث افزایش قند خون می‌شود بنابراین در سفر قند خون خود را با فواصل کوتاه‌تری کنترل کنید. با توجه به احتمال بروز حوادث غیرمترقبه مثل توقف‌های طولانی در ترافیک یا فرودگاه به علت تاخیر در پرواز‌ها حتما همراه خود غذا‌های میان وعده‌ای و بیسکویت به مقدار زیاد داشته باشید.
۸-در مسافرت به مناطق گرم (ایام تشریق) انسولین را در کیسه یخ و یا فلاسک حاوی یخ نگه داری کنید. نوار‌های آزمایش نیز باید از تغییرات هوایی به دور بوده و در هوای اتاق نگهداری شود چرا که در هوای سرد بطور کاذب قند خون را پایین نشان می‌دهد از تماس مستقیم شیشه انسولین با یخ جلوگیری شود بهتر است انسولین را در پارچه‌ای مرطوب پیچیده و در فلاسک یا کیسه یخ قرار دهید.
۹-نگهداری از پا‌ها در بیماران دیابتی بسیار مهم بوده و جهت جلوگیری از ایجاد زخم پای دیابتی توصیه می‌شود:
-هر روز پا‌های خود را از نظر زخم-پینه-قرمزی و برآمدگی کنترل کنید.
-هر روز پاهایتان را با آب ولرم و صابون ملایم شست و شو دهید و سپس خشک کنید.
-هیچگاه پای خود را خیس نکنید چراکه می‌تواند بعلت ضف سیستم ایمنی بیماران دیابتی باعث عفونت قارچی شود.
-اگر پوست پایتان خشک است پس از شست و شو از پمادنرم کننده استفاده کنید.
باید دانست عوامل ایجاد کننده کاهش قند خون عمدتا عبارتند از:استفاده بیش از حد از انسولین، عدم مصرف کافی مواد قندی، کار بدنی سخت، اما علائم کاهش قند خون از احساس گرسنگی و ضعف و بی حالی و تعریق سرد و تپش قلب و اضطراب تا بیهوشی کامل است.
۱۱-با توجه به اختلال حس درد در بیماران دیابتی اکیدا توصیه میگردد علائم قلبی را جدی گرفته و در صورت بروز هر نوع علامت در سینه خود سریعا به پزشک مراجعه نمایند. گاهی سکته قلبی بدون هیچ گونه علامتی در بیماران دیابتی گزارش شده است.